تأثیر تاریخ کشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovate l.)

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و تراکم گیاهی بر عملکرد و اجزای عملکرد اسفرزه (plantago ovate l.) آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی بیرجند در سال 1387 انجام شد. در این آزمایش تأثیر سه تاریخ کاشت 30 فروردین، 20 اردیبهشت و 10 خردادماه به عنوان فاکتور اصلی و سه تراکم گیاهی 6/16، 2/22 و 3/33 بوته در مترمربع به عنوان فاکتور فرعی مورد مطالعه قرار گرفت و صفاتی از قبیل عملکرد دانه، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که تأخیر در تاریخ کاشت از 30 فروردین به 10 خردادماه تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت را به ترتیب 2/35، 8/39، 2/60، 3/49 و 7/19 درصد به طور معنی دار کاهش داد. تاریخ کاشت 30 فروردین ماه با میانگین 11/656 سنبله در مترمربع از برتری معنی داری نسبت به دو تاریخ کاشت بعدی برخوردار بود. همچنین تراکم بوته تأثیر معنی داری بر تعداد سنبله در بوته، تعداد سنبله در مترمربع، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه در مترمربع، شاخص برداشت و عملکرد دانه در بوته داشت، به طوری که با کاهش تراکم از 3/33 به 6/16 بوته در مترمربع، کاهش 3/45 درصدی در عملکرد دانه و کاهش 7/52 درصدی در عملکرد بیولوژیک مشاهده گردید، این در حالیست که شاخص برداشت از 47/25 به 06/28% و عملکرد دانه در بوته از 129/1 به 318/1 گرم افزایش یافت. نتایج تحقیق حاضر حکایت از آن دارد که تاریخ کاشت و تراکم بوته مناسب نقش مؤثری در افزایش عملکرد دارد و تاریخ کاشت 30 فروردین ماه و تراکم 3/33 بوته در مترمربع با میانگین 99/558 کیلوگرم در هکتار، عملکرد قابل قبولی را در زراعت اسفرزه در بیرجند تولید می کند.